Klasik tarihçi Theodor Mommsen 1854-1856 yılları arasında Roma Tarihi isimli eserini yayınladı. Çalışmaları bilim camiası ve okuyucular tarafından büyük beğeni toplayan Mommsen 1902 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü ve “tarihsel yazma sanatının yaşayan en büyük ustası” olarak onurlandırıldı.
Roma’yı yücelten Aydınlanma yaklaşımını reddeden Mommsen bunun yerine yeni ve titiz bir kaynak eleştirisinin rehberliğinde Roma tarihinin mitolojiden arındırılmasını sağladı. Canlı ve ilgi çekici bir tarzda, klasik fikirleri ifade etmek için modern terimleri kullanan Mommsen 19. yüzyıl ile Antik Roma arasında paralellikler ortaya koymayı başardı.
Gracchus kardeşlerin reform girişimlerinin anlatılmasıyla başlayan dördüncü cilt İç Savaş, Sulla Anayasası ve Terentius ile Plautus gibi yazarların eserlerinin kapsamlı şekilde incelendiği bölümleriyle MÖ 1. yüzyıl Roma tarihi ve edebiyatına canlı bir ışık tutuyor.