Dönemin koşulları dikkate alındığında Ermeniler arasında devlete bağlı olanlar ile karşı olanları ayırt etmenin çok zor olduğu, bu nedenle Ermenilerin ekseriyetinin göç ettirilmesi dışında başka bir çarenin kalmadığı açıktır. Öte yandan, bir devletin sınırlarını korumak için başka devletlerle savaştığı sırada sınırları içinde meydana gelen ayaklanmayı önlemek için büyük çaplı güvenlik önlemi alması da hiç kuşkusuz nefsi müdafaadır.
Değerli okuyucunun, iki hususu sorgulaması rica olunmaktadır. Birincisi, tarihte Osmanlı Türk Devleti’nin yaşadığına benzer sorunlarla karşılaşan diğer devletlerin nasıl politika izlediğidir. İkincisi ise tarihte Ermenilerin yaşadığına benzer trajedileri yaşayan Türklerin neler hissettiğidir.