II. Abdülhamid iktidarının sosyal ve siyasi etkisi altında, eski-yeni, klasik-Avrupai edebiyat tartışmalarının şekillendirdiği edebî hayatımızın önemli bir merhalesini tanımlamak üzere “Servet-i Fünûn” veya “Edebiyat-ı Cedide” başlıkları kullanılagelmiş, bir devrin sanat verimleri bu isim üzerinden ele alınmıştır. Oysa aynı dönemde, aynı tartışmaların odağında, başta Malûmât olmak üzere, Hazine-i Fünûn, İrtika, Musavver Fen ve Edep, Resimli Gazete isimli süreli yayınlarda şekillenen bir edebî eğilim daha vardır. Batılılaşma karşısındaki tutumları esas alınarak bugüne değin “Mutavassıtin” veya “Ilımlılar” olarak adlandırılan fakat İsmail Alper Kumsar tarafından, yayımlandığı sekiz yıl boyunca (1895-1903) hareketin en etkili dergisi gözetilerek daha kuşatıcı bir tabirle, “Malûmât Hareketi” adıyla ele alınan bu oluşum, sadece edebiyatımızın değil, fikir hayatımızdaki birtakım kırılma, kopuş ve değişmelerle bunlara yönelik itirazların daha sağlıklı anlaşılması bakımından önem taşımaktadır. Kaybedenlerin Tarihi, sonraki siyasi ve kültürel meselelerimize de gölgesi düşecek nüveleri içinde barındıran hareketli bir dönemine dair temel çalışma olarak göz dolduruyor; kulağı da ihmal etmeden…