Eski çağlardan beri önemli bir yerleşim alanı olarak insanlığa hizmet veren Kars, çoklu kültür ve medeniyetlere beşiklik etmişti. İlkçağ toplumlarından birçokları bu alanda idareler kurmuş, dillerini konuşmuş, hayatlarını sürdürmüşlerdi. Stratejik konumunun yanında, yeraltı ve üstü kaynaklarıyla insanları cezbeden bu tarihi şehir ve havalisi, ilerleyen zaman içinde Romalılar, İranlılar ve Bizanslılar gibi büyük devletlerin de gözünden kaçmamış, hakimiyet için birbirleriyle yarışmışlardı.

Ortaçağda da önemini ve canlılığını sürdüren Kars, bunun önemli bir safhasını İslâmî dönemde yaşadı.

Bu çalışmada, Kars’la alakalı bütün bu konularda yapmış olduğum araştırmaları bir araya topladık. Her makalenin kendi içinde değerlendirilmesi düşüncesiyle, tekrar gibi görünen bazı bilgilerle, kaynakların uzun künye ve kısaltmalarına dokunmadık. İnsanlığa faydalı olmayı esas aldığımız bu çalışmanın hayra, duaya ve Rızay-ı Bâri’ye vesile olmasını temenni ediyorum.