Temeddün ve medeniyet aynı anlama mı gelir? Gelmiyorsa anlam farklılaşmasının kö-keninde ne yer alır? Bu farklılaş¬ma tam olarak hangi dönemde belirgin bir hâl almıştır? 
Her çağda öncü ve gücü elinde bulunduran tek bir medeni¬yet mi vardır? Bir medeniyet-ler çokluğundan söz edilebilir mi? 
İcabât-ı zamaniyyeden kaçış var mıdır? Kaçmaya çalışmak anlamlı bir çaba mıdır? 
Batı/Avrupa medeniyeti ayrıcalıklı mıdır? Müslümanlar için çağdaş medeniyete intisap etmek, kimliğini yitirmek anlamına mı gelir? Endülüs psikozundan nasıl kurtulabili¬riz? Kurtulmaya çalışmak doğru bir strateji midir? 
Medenîleşme, taassubun kırılması ve ilerleme ile eş anlamlı kabul edilebilir mi? 
Kemâl ve özgürlük iki farklı gaye midir? Çatışırlar mı, çakı¬şırlar mı? 
Değişimin alıp yürüdüğü, dönüşümün neredeyse geri dö¬nülmez bir hal aldığı günümüzde hâlâ medeniyet-i sahîha¬dan söz edilebilir mi? 
İslam coğrafyasında süregiden değişim sürecinde inisiya¬tifin kaynağı dışsal dinamikler midir? İçsel dinamiklere dönüş mümkün müdür? Müslümanlar kendi temeddün anlayış-larıyla tutarlı, bütünlüklü ve sistematik bir değişim modeli geliştirebilirler mi?