Gülağaç ilçesi adeta yeraltı şehirleri, yerleşmeleri konutları, kayalara oyulan konutlar bakımından, sonradan güneşe yüzünü dönmüş konutlar koleksiyonu vardır. Yeryüzüne yapılan konutların çoğu volkanik tüflerden yapılmış, tek veya çift odalı kutu gibi taş evler zamana meydan okurcasına mekana yayılmıştır.

Kayı gölü ve Karasu akarsuyu hem hidrografik özellikler, hem yörenin jeomorfolojik yapısına etkileri hem de muhteşem sulak alan, sucul eko sistem olarak Gülağaç`a can verir.

Nüfusun yerleşme tarihinde, çevredeki yerleşmelerin nüfusun toplanmasına etkisi olmakla birlikte Adana ilinden buradaki sulak alanları yerleşme olarak tercih eden hatırı sayılır bir nüfus vardır. Buna karşın neredeyse Türkiye`nin dört bucağından bir şekilde yerleşme için Gülağaç`ı seçen nüfusun sayısı da dikkati çeker. Tarihsel anlamda yerleşmeler nüfus hareketleri bakımından adeta doldur boşalt gibi bir ortamın içinde bulunmuştur.