İkinci Abdülhamid`i anlamak için onun "saltanatı" dediğimiz "devlet başkanlığı" devrinden önce teslim aldığı devleti saran şimşekleri, tehditleri, ihanetleri, tuzakları, yıldırımları, düşmanlıkları ve taunları tanımak, bilmek lazımdır. Bunun için de en az iki buçuk asır geriye onsekizinci asrın ilk yıllarına kadar gerilemek icap eder. Ve o zaman Cennetmekan Sultan İkinci Abdülhamid Han Hazretleri, Osmanlı devrinin gerçek siyasi dehası olarak nice ve nice canlı enkaz arasında vekar ve ihtişam ile boy verir.