-Mukayeseli Bir Yaklaşım-

Sühreverdî, İslam felsefesinin mecrasını Meşşâî gelenekten İşrâkîliğe doğru

değiştirmiştir. Hikmetin ilahi menşeli olduğunu savunan filozof hikmeti

Hermes’e kadar dayandırmıştır. Hikmet temelli felsefe sistemini Nur

Metafiziği olarak kuran filozof Meşşâî felsefeden farklılaşarak Sudûr Nazariyesini

nur üzerinden açıklamıştır. Tanrı’yı Nûru’l-Envâr olarak nitelemiş, en yoğun

ışık demiştir. Hiyerarşik düzenin en üstüne Tanrı’yı yerleştirmiştir. En alt kısma

maddeyi yerleştiren filozof onu zulmet olarak nitelendirmiştir. Evren bu hiyerarşik

düzene göre şekillenmiştir.

Leibniz ise temel eseri olan Monadoloji de benzer bir hiyerarşik düzen koymuştur.

Nur yerine psişik güce, algıya sahip monadları yerleştirmiştir. Monadlar

Monadı olan Tanrı yaratılmamış monad olarak bu düzenin en başında yer almaktadır.

Evren çeşitli algı güçlerine sahip monadlardan oluşmaktadır. Bu monadların

en aşağısı materia prima denilen karanlık monadlardır ki madenlere

tekabül eder.

Bu çalışma Sühreverdî ve Leibniz’in varlık felsefesini içermektedir. Özelde çalışma

nur ve monad anlayışlarını içerirken genel olarak her iki filozofun felsefi

öğretilerine değinilmiştir. Bu çalışmada amaçlanan farklı asırlarda yaşayan iki

filozofun metafizik anlayışlarındaki benzerliklere dikkat çekmek ve modern düşünürler

tarafından da dikkat çeken bu benzerlikleri tek bir kitapta toplamak ve

aralarındaki benzerliğin boyutlarını ortaya koymaktır.