Hukuk sistemimizde uzlaşma kurumu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ‘Uzlaştırma’ başlıklı 253. maddesi ile ‘Mahkeme tarafından uzlaştırma’ başlıklı 254 ve ‘Birden çok fail bulunması hâlinde uzlaşma’ başlıklı 255. maddelerinde hüküm altına alınmıştır.
Bundan başka uzlaştırmaya ilişkin usul ve esaslar ile uzlaştırma büroları ve Alternatif Çözümler Daire Başkanlığının çalışma usul ve esaslarını düzenlemek amacıyla, Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği (CMUY) hazırlanmıştır.
Uzlaşmanın maddi ceza hukuku açısından dava açılmasını engellemesi veya açılmış kamu davasını düşürücü etki yapması nedeniyle genel hükümler açısından ceza hukuku kurumu olması yanında, özellikle bu kurumun Ceza Muhakemesi Kanunu ile hüküm altına alınmış olması ve uygulanma özellikleri itibariyle yargılama işlemlerini ve yöntemlerini öngörmesi nedeniyle de ceza muhakemesi hukuku kurumu olduğu ifade edilebilir.
Uzlaşma kurumunun uygulanması ile birlikte çok sayıda soruşturma dosyasının ve bu anlamda uyuşmazlığın kovuşturma aşamasına geçmesi engellenmektedir. Bu açıdan uzlaşma kurumu yargıdaki iş yükünü azaltmaktadır.
Bu çalışmada sorular ışığında uzlaşma kurumu ve uzlaştırma işlemleri ile ilgili tüm aşamalar açıklanmaya çalışılmıştır.
Birinci bölümde; uzlaşma kurumuna ilişkin genel esaslar üzerinde durulmuştur.
İkinci bölümde; soruşturma evresinde uzlaştırma,
Üçüncü bölümde; Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma,
Dördüncü bölümde; uzlaştırma sürecinin tüm aşamaları ile ilgili ortak hükümler,
Beşinci bölümde; uzlaştırmanın yapılacağı yer, zaman, uzlaştırmacı ücreti ve giderler,
Altıncı bölümde; uzlaştırma bürosunun kurulması, görev ve sorumlulukları,
Yedinci bölümde; tutulacak kayıt ve kartonlar,
Sekizinci bölümde; uzlaştırmacı sicili, eğitim, sınav ve denetim,
Dokuzuncu bölümde; Daire Başkanlığı,
Onuncu bölümde; uzlaşma kurumu açısından bazı ceza genel hükümleri ve ceza usul uygulamaları ile ilgili hususlar inceleme konusu yapılmıştır.
Yukarıda belirtilen bölümler uzlaştırmacı sınavına hazırlık bağlamında oluşturulan sorular ışığında açıklanmaya çalışılmıştır. Soruların hazırlanmasında uzlaştırma ile ilgili mevzuat esas alınmıştır.
Çalışmada yer verilen sorular, örnek olaylar ve yüksek mahkeme kararları ile ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir.