Bu çalışma, Osmanlı eğitim sisteminin, `klasik` kimliğini kazandığı 14-16 yüzyıllar ile dışarıdan katılan unsurlarla yeni ve farklı bir hüviyete büründügü 17-19. yüzyıllar arasında geçirmiş olduğu istihaleyi konu edinmektedir.

Osmanlı eğitim siteminin 14-16. yüzyıllar arasında tedricen nasıl teşekkül ettiği ve daha sonra parçaların oluşturduğu bütünle birlikte evolüsyon geçirdiği; modern-seküler eğitim kurumlarının Tanzimat öncesinden başlayarak embriyonun büyümesine benzer şekilde gelişip sistemdeki rol ve fonksiyonlarını geleneksel olanlar aleyhine nasıl artırmış olduğu kaleideskopik bir bakışla sunulmaya çalışıldı.

Çok fazla ayrıntıya girmeden, medrese organizasyonunun İslam toplumları ve medeniyetindeki önemi ve yeri bağımsız bir şeklinde ele alındıktan sonra, bununla da bütünlük arz edecek şekilde, ilk kurulduğu evreden itibaren Osmanlı eğitim sisteminin temel unsurları takdim edilmektedir.