Kemal’in küçük umutsuz dünyası köylerine bir öğretmen gelmesiyle değişmişti. İlyas öğretmen kısa emirler veriyor ve kararlı davranıyordu. Bu sinirli adam nedense onu etkilemişti. Köydeki gelişmeleri tetikleyen bu adama karşı içinde saygı duyuyordu. Onun sözlerini bir emir gibi görüyor, sorgulamadan yapıyordu. Tam okulu bitirdiğinde öğretmeni,
- Mezun arkadaşlardan ikisini yeni kurulan Gönen Köy Enstitüsüne göndereceğim. Bu arkadaşlar orada okuyup öğretmen olacaklardır. Bunlar Salim ve Kemal arkadaşlarınızdır, onları tebrik ediyorum, demişti.
Enstitüdeki öğretmenleri de onlara,
- Aydınlık devrinin öncüleri diye hitap ediyordu. Köylerine gelen İlyas öğretmenin izinde geçirilen bir ömür en azından saygıyı hak ediyor. Saatleri o günlere takılıp, kalsa da yaşanan olayların değerlendirilmesiyle eserin bu günlere nasıl ulaştığımızı anlamamıza yardımcı olacağına inanıyorum. Öğretmenlere getirilen, en büyük eleştiri,
- Başkasının çocuklarıyla zaman geçirilirken kendi ailesini ve tabi çocuklarını ihmal etmesidir. Fakat tanımadığı gençlere yol göstermek ve onların başarılarında pay sahibi olmak eşsiz bir manevi duygudur. Roman yaşanmış bir hayat hikâyesinden alınmıştır.