Muallim Naci, Sakız`da görevli iken Tercüman-ı Hakikat`e yazılar gönderir; Ahmed Midhat Efendi de bunları gazetesinde yayımlar. Naci`nin tayiniyle kesilen yazışmaları, Ahmed Midhat Efendi`nin birkaç girişiminden sonra tekrar başlar ve aralarında oniki mektup gidip gelir.

Muallim Naci`nin Sakız`dan gelip de Tercümân-ı Hakikat`ın yazı işlerini üstlendiği zamana kadar geçen süre içerisinde teati edilen mektuplar önce, Tercümân-ı Hakîkat`te yayımlanır. Bazı dostlarının isteği üzerine daha sonra da kitap halinde basılır.
Mektuplar; Muallim Naci`nin Varna`daki yaşantısı, Yenişehir-Fener`de cinayet mahkemesi katipliği, Naci mahlasını alışı, kişiliği, hayatının bir devresinde alkolün pençesine düşmesi, inzivayı sevmesi, kişisel alışkanlıkları, hattatlığı, gazetecilik ve gazetecilerle ilgili düşünceleri ile Ahmed Midhat Efendi`nin ailevi yaşantısı, nesri nazma tercih edişi, şiirle ilgili düşünceleri ve her iki tarafın birbirine bakışına ilişkin ilginç anekdotlar içermektedir.