Mehmed Âkif bütün okuduklarını, dost meclislerinde öğrendiklerini ve hayat tecrübesini gönül potasında eritmiş ve üç kelimede özetlemiştir:

Din, vatan, millet…

Bu üç kavram Mehmed Âkif’in düşünce dünyasında birbirinden ayrılmaz bağlarla bağlıdır.

Mehmed Âkif’te millet, tevhid inancını benimseyenlerin, zaman ve mekân sınırı tanımayan birlikteliğinin adıdır. Vatan evrensel din olan İslam’ın son müstahkem kalesi ve iman yurdudur. Din ise -o günkü topyekûn nüfusuyla- üç yüz elli milyon Müslümanı bir arada tutan kitabın şirazesidir.

Mehmed Âkif’e göre bunlardan birisi olmadan diğerleri yaşayamaz.