Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın “Mârifetnâme”si, yazıldığı 17. - 18. yüzyıldan bu yana bütün Türk-İslâm dünyasının en çok okunan eserlerinden biri olmuştur. Bulak (Mısır), İstanbul ve Kazan’da defalarca basılan bu büyük eser, Fransızca ve Farsça’ya da çevirilerek bütün dünyada ilgiyle okunmuştur.Mârifetnâme dinî, tasavvufî, sosyal ve tabiî bilimlerin tümünü içinde toplayan muazzam bir ansiklopedi dir.Denilebilir ki, Mârifetnâme başlı başına bir kütüphanedir. Bizden önceki nesiller ondan çok şey öğrendiler, biz de öğrenmekteyiz ve gelecek nesiller de öğreneceklerdi..

Mârifetnâme ’de ana bölümler (fen) bab, fasıl ve nevi adıyla alt başlıklara ayrılmıştır. Dört fasıldan meydana gelen mukaddimenin ilk faslı dünya ve âhiret âlemlerinin kuruluş ve işleyişiyle ilgili olarak seksen civarında âyetle başlamakta, ardından tefsir ve hadis ehline dayandırılarak çoğu hurafelerden oluşan eski kozmografya bilgilerine yer verilmektedir. Mukaddimenin son konularını kıyamet alâmetleri, sûra üflenişten itibaren âhiret halleri ve mekânları teşkil etmektedir..