Yazar tarafından 1910’lu yıllarda kaleme alınan, 1933 yılında Vasfi Şensözen tarafından bastırılan 120 sayfalık bu eserde, bugün Manyas’ın Akçaova köyünün üzerine kurulu olduğu Akdoğan ve Diyadin Çiftlikleri’nin sahibi ve eşraftan bir zat olan Hasan Ispaha’nın mirasını ölmeden önce oğulları arasında paylaştırmak istemesi sonrası gelişen olaylar konu edilir.

Büyük oğul Çalık Ahmet babasının taksimatını beğenmez. Küçüklüğünden beri kıskandığı ve sevmediği kardeşi Ömer’i ve kendi karısını öldürür. Birkaç ay sonra da kardeşinin karısıyla evlenir. Kardeşi Ömer’in oğlu Hasan ile kendi kızı Ümmühan’ı da mülkün yabancıya gitmemesi için evlendirmek ister. Ancak Hasan başka bir kızı sevdiği için razı gelmez.

Dedesinin vefatından kısa bir süre sonra babasının ve yengesinin esrarengiz ölümünün sebebini çözen Hasan sıranın kendine geldiğini anlar. Öldürmenin şüphe çekeceğinden çekinen amcası ve annesi, Hasan’ın deli olduğuna dair belgeyi Manyas Derebeyi Hacıoğlu’ndan rüşvet karşılığı alırlar ve İstanbul’da tımarhaneye kapatırlar. Hasan 4 yıl sonra Sadrazam Laz Ahmet konağına kimsesiz diye alınan ve evlenmelerine engel olunan aşkı Emine sayesinde kurtulur. Amcası ve annesi İstanbul’a celp edilip cürümlerini itiraf etmeleri sağlanarak cezalandırılır.

Bu eserin yayımlanmasından (1933) ve yazarın vefatından (1934) kısa bir süre sonra Balıkesir’de yayımlanan Türk Dili gazetesinde A. BAHA imzasıyla roman hakkında bir köşe yazısı da neşredilmiştir. Bu yazıyı da imla ve noktalamasını güncelleyerek burada yayımlıyoruz.