İslamdan önce dünyanın her bölgesinde toplumlar, hürler ve köleler diye iki sınıftan oluşuyordu. Büyük filozof Aristo bile, insanların doğuştan hür ve köle olarak iki sınıf halinde doğduklarını, kölelerin ruh sahibi bir alet veya hayat sahibi bir meta olduklarını iddia ediyordu.İslamiyetin doğuşuyla birlikte kölelerin yüzü gülmeye başladı. Çünkü islam onların da insan olduklarını hatırlattı; efendilere, kölelerine karşı çocukları gibi davranmalarını öğütledi. Ayrıca köleliğin kaldırılması için pek çok müessese geliştirdi. Eğer dışarıdan köle ithali olmasaydı, bu müesseseler sayesinde İslam dünyasında birkaç asır içinde kölelik sona ererdi.Özellikle İslam’ın ilk asırlarında azatlık köleler kendilerini ilme verdiler ve kısa zamanda her şehirde ilmin önderleri konumuna geldiler. Müslümanlar, İslam dinini ve insanlık medeniyetini genellikle onlardan öğrendiler. Önceki köleler, İslamiyet sayesinde sonradan bütün insanlara mürşid ve rehber oldular.