Tarihten günümüze kadar insanın bulunduğu her yerde az veya çok medenileşme hareketinin görüldüğü bilinen bir gerçektir. Bu bakımdan, günümüze gelinceye kadar birbirinden farklı kaç medeniyetin geldiği kesin olarak bilinmemektedir. İslam dinini kabul eden milletlerin el birliği ile meydana getirdikleri İslam medeniyeti, Asya Afrika ve Avrupa’nın önemli bir kısmında hâkimiyetini kurmuştu. Bu medeniyet, özellikle günümüz Avrupasının medeniyeti olarak Batı Medeniyeti’nin gelişmesinde de önemli bir rol oynadı. Bu durum normal karşılanmalıdır. Zira tefekkür, araştırma, okuma ve ilimle uğraşmayı nafile ibadetlerden daha üstün tutan, böylece ilmi teşvik eden, âlimin uykusunu daha değerlendiren bir dinin mensubu, elbette ilimle meşgul olacaktır. Bu uğraş ise medeniyet vevasıtalarının gelişmesine yardımcı olacaktır. Batı ilim, akıl, fen ve teknik imkânlar demek olan İslam Medeniyeti ile karşı karşıya geldiği zaman kendini çok zayıf ve güçsüz gördü. Bu sebeple eksikliğini gidermek ve en azından insanca bir hayat sürmek için Müslümanlardan istifade yollarını aradı Avrupa, an az 5–6 yol ve kapıdan kendisine ulaşan İslam Medeniyeti’nden istifade etti. Bu istifade esnasında İslam Medeniyeti’nin unsurlarını kullandı. O, bu unsurları kullanırken farkına varmadan etkisinde de kaldı. BodIey (1545–1613)’in, “Rönesans’ı İslamiyet’e borçluyuz” sözü bu gerçeği aile getirmektedir.

Bu eser, İslam Medeniyet ve Müesseselerini temel kaynaklara dayanılarak ortaya koyan bir eserdir. Müesseseler, Hz. Peygamber döneminden başlayarak kronolojik gelişmelere göre işlenmiştir.