“İslam hukuk usulü”, “İslam hukuk metodolojisi” ya da “fıkıh usulü”, fıkhın temel kaynaklarını ve bunlardan hüküm çıkarmaya yarayan kuralları konu edinen ilim dalının adıdır. Bu ilim dalı, önemini şu üç nokta-i nazardan almaktadır. Birincisi; fıkhın bir dalını oluşturmakta ve fıkhın diğer dalı olan fürûa temel ve dayanak teşkil etmektedir. İkincisi; sadece fıkhın usulü olarak kalmamış; bilakis bütün İslamî ilimler için mihenk taşı olmuş ve İslamî ilimlerin ortak bir metodolojisi olarak hüsnü kabul görmüştür. Üçüncüsü; kurallar manzumesi ve kanunlar mecmuasından müteşekkil olan hukuk sistemlerine, hukukî düzenlemelerin arka planında esas alınması gereken bir hukuk mantığının ve ruhunun olması gerektiğini göstermiştir. Bu yönüyle İslam hukuk usulü, Müslümanlar tarafından geliştirilen ve hukuk tarihine armağan edilen orijinal ve özgün bir sistemdir.