İlk dönemden itibaren düalist ve materyalist akımlarla karşılaşan Müslümanlar kendi dinî düşüncelerini temellendirmek adına alemin yapısını ve işleyişini açıklamaya çalıştılar ve bu doğrultuda yeni bir âlem modeli ortaya koydular. İslam öncesinde çeşitli dinî ve felsefî sistemler tarafından tabii bir açıklama yöntemi olarak kabul gören atom kavramı cevher-i ferd, cüzü la yetecezza vb. kelimeler adı altında İslam dünyasına intikal ettirildi ve özellikle kelâmcılar tarafından âlem anlayışının merkezine yerleştirildi. Böylece yoktan yaratma, kadir-i muhtar tanrı ve nedensellik anlayışı başta olmak üzere nübüvvet ve ahiret düşüncesi dâhil oldukça geniş bir alanda uzunca bir süre kullanıldı.

Shlomo Pines’in İslam Atomculuğu olarak Türkçeye çevrilen bu eseri, Müslümanların evren tasavvurunu büyük oranda temsil eden atomcu teoriyi konu alan ilk ve en önemli çalışmalar içinde yer alır. Pines burada İslâm coğrafyasında atomculuğunun ortaya çıkışı, önemli temsilcileri ve ekolleri, belirleyici özellikleri, muhalifleri ve farklı uygulama alanları hakkında bilgiler vermekte, kaynağı konusunu detaylıca incelemekte ayrıca ek kısımlarda verdiği izahlarla meseleye derinlik kazandırmaktadır.