Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda Mustafa Kemal Ata­türk’ün en yakınında bulunan ve Çağdaş Laik bir devletin temellerinin atılmasında ödünsüz ve bilgiye dayalı en büyük yardımcısı, destekçisi Mustafa İsmet İnönü’dür.
Atatürk Laik Türkiye Cumhuriyeti’ni kurarken, *sosyal ya­şamı* ilgilendiren bu konuları din dışına almış, kişilerin İnanç ve İbadet haklarına ise kesinlikle bir engelleme, yasaklama getirme­miştir.

Atatürk’ün bu konuda *ne ki akla uygundur o dine de uygun­dur* deyişi önemlidir. İslâm Dini’nin temelde *akli* uyduğunu anlatmak istemiştir.

Bu araştırmada, bir noktanın, çalışmanın temel özelliğini oluşturduğu görülecektir. Görüşme yaptığım ve bu konu ile ilgili pek çok kişinin de teyid ettiği üzere; laiklik olayına yalnızca din ve inanç çerçevesinde baktığımızda, laikliğin, Türkiye açısından anlamını ve önemini tam olarak verememekteyiz. Çağdaş Türkiye Cumhuriyeti`nin temelindeki tek ve en önemli ilke madem ki laiklik, o halde; tüm devrimlerin de temeli laiklik olmaktadır.

İsmet İnönü de dinsel inanç ve ibadet konusunda her tür bilgi­ye ve uygulamaya sahipti; ama her *laik* yurttaş gibi, bunu herkese göstermek amaçlı bir etkinlik içinde hiçbir zaman olmamıştı.

İşte tüm bu nedenlerle, kitabın içeriğine uygun tanımlamanın, *İkinci Adamın Manevi Dünyası* olduğunu düşündüm. Takdir okur­larındır.