Hz. Muhammed’in (s.a.v.) peygamberlik hayatında fonksiyonel olarak üç dönem vardır: (1) Kul peygamber olarak İslam’ı tebliğ ettiği Mekke dönemi (610-622). (2) Lider peygamber olarak Medine’de devlet kurduğu ve devlet başkanı olduğu dönem (623-629). (3) Mekke’nin fethinden itibaren hükümdar peygamberlik dönemi (630-632).

Hz. Muhammed Medine’ye hicret edince, Arap ve Yahudi kabile reislerinin lideri olarak, hazırladığı anayasa niteliğindeki antlaşma ile Medine şehir devletini kurdu ve devlet başkanı oldu. Peygamber-öğretmen olarak toplumu eğitti, ashâb-ı kiramı yetiştirdi. Peygamber-yargıç olarak anlaşmazlıklarda davalara baktı. İktisadi alanda uluslararası tüccar peygamber olarak serbest piyasa ekonomisini kurdu. Askerî lider (peygamber-komutan) olarak ordu kurdu; savaşlar yaptı, zaferler kazandı. Siyasi lider, devlet başkanı-peygamber olarak yabancı devlet başkanlarıyla diplomatik ilişkiler kurdu; elçiler gönderdi, elçileri ve heyetleri kabul etti. Müslüman olan bölgelere valiler, kadılar, öğretmenler ve memurlar tayin etti. Devletin, toplumun ve ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için vergiler koydu, hazine kurdu. Uyguladığı yönetim ve liderlik tarzıyla devlet adamlarına ve yöneticilere örnek oldu. Hz. Muhammed’in devlet başkanı-peygamber olarak yönettiği bu döneme, tarihte *asr-ı saadet* (mutluluk çağı) denildi. Kurduğu bu devlet, 30 yılda 2 kıtaya hâkim olan bir imparatorluk oldu.

Bu Kitap’ta; İslam’da devletin varlığı ve önemi, Hz. Muhammed’in kurduğu İslam devletinin yapısı, teşkilatı ve işleyişi; Peygamber (Allah’ın Elçisi) olarak dinî liderliği yanında toplum liderliği, eğitim liderliği, yargı liderliği, iktisadi liderliği, askerî liderliği, siyasi ve diplomatik liderliği; ahlaki ve kültürel liderliği ile devlet başkanı olarak yönetim ilkeleri; liderlik nitelik ve özellikleri kaynaklara dayalı bir şekilde açıklandı