"Bu öykünün bir kısmını bizzat yaşadım, bir kısmını olup bitenleri kendi gözleriyle görenlerden dinledim. Bir kısmını da hayalimde canlandırdım. İşte, boş kalan yerlerini hayalimde tamamladığım öykü budur."

Hacı Murat, 1851-1852 yılların arasında Kafkaslarda yaşanan savaşın son dönemini anlatmaktadır. 1851`de, henüz yirmi üç yaşındayken, Kafkaslardaki Rus ordusuna gönüllü olarak yazılan Tolstoy, bu esere ilham veren efsane savaşçı Hacı Murat`ı tanımış ve hiç unutmamıştır.

Tolstoy, Hacı Murat`ı yazmaya 1896`da başlasa da yazdığı bir mektup sayesinde eserin temelini 1875`te yaptığı çalışmalarla attığını öğrenmekteyiz. Mektupta Tolstoy, Kafkas halklarının menkıbeleri ve şiirlerini "olağanüstü şiirsel hazineler" olarak tanımlamıştır.