"Savaş, beklemedikleri anda başlamış, ummadıkları şekilde gelişmişti. Düşman eline geçen her yerde zulme uğrayan, vurulan, kırılan, yerlerinden sürülen binlerce aile, can kaygısı ile evi barkı toplamış, göç yoluna düşmüşlerdi. Korku ve dehşet içindeydi insanlar. Perişandı. Kaçıyorlardı yaşadıkları felaketten, düşman zulmünden, ölümden. Kaçıyorlardı her yeri saran ateşten, kandan, kötülükten, düne kadar dost bildiklerinden...
Savaş bütün şiddetiyle devam ediyordu dağların yüksek tepelerinde, derin vadilerinde, ovaların yemyeşil çayırlarında. Köyler, kasabalar, ata yadigârı şehirler cayır cayır yanıyordu. O yangın içinde askerler ileri gidiyorlar, geri çekiliyorlar, manevra yapıyorlar, düşmanla savaşıyorlardı. Durdurmaya çalışıyorlardı azgın bir sel gibi akıp gelen, şehirleri, köyleri, kasabaları yakıp geçen amansız düşman ordularını...
Aralıksız yağan yağmurla çamur deryasına dönen, göç kafilelerinin doldurduğu eski dar yollar karmakarışıktı. Ne ileri giden belliydi ne geri çekilen. Yine de askerler tedbir almışlar, bir düzene sokmuşlardı göç kafilelerini. Şimdilik. Ellerinden geldiği kadar..."