Son dönem Mu`tezile’sinin en önemli kelâmcılarından biri Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’dir. Kendisinden sonra Mu`tezilî düşüncesinin farklı bir boyuta evrilmesini sağladığı gibi kelâm-felsefe ilişkisinin de öncülerinden olan önemli bir halkanın da temsilcisidir. Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin eserlerinin büyük bir çoğunluğu maalesef günümüze ulaşamamıştır. Lâkin gerek takipçileri gerek farklı mezhep ve ekollerden âlimler tarafından alıntılanmış ve sürekli atıf yapılmıştır. Özellikle kendisinden sonra gelen Mu`tezilî âlimlerin başvuru kaynağı haline gelmiştir. Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin kelâmî görüşlerinin tespit ve değerlendirilmesi amacıyla hazırladığımız bu çalışmada Müteahhir dönem Mu`tezilî düşüncenin evrildiği noktayı belirginleştirmeyi ve kendisinden sonraki âlimlerin referans noktası olan bir âlimin sisteminin anlaşılmasını sağlamayı hedeflemekteyiz. Diğer bir ifade ile bu çalışma Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin kelâm ilmi, hassaten Mu`tezile düşünce yapısı içerisindeki konumunu tespit etmeyi amaçlamaktadır.