Yüzyıllardır mevcut olan Türk-Ermeni ilişkileri, 1917 Rus ihtilalleriyle yeni bir safhaya girdi. Gürcü, Azeri ve Ermenilerin katılımıyla federatif bir yapı olan Güney Kafkasya`ya karşı alınan önemli bir diplomasi zaferiydi ve özellikle Rusya`nın yokluğu, azami ölçüde avantaja dönüştürülmüştü.Bu federatif yapı, sadece bir ay yaşadı ve sırasıyla Gürcistan, Azerbeycan ve Ermenistan devletleri kuruldu. Kafkasya`da Rusya`ya karşı sürekli gerileyen Türkiye, Batum Antlaşmalarıylabirlikte hem bu devletlere karşı, hem de Rusya`ya yönelik önemli bir diplomatik zafer daha elde ederek bu bölgedeki sınırını bir asır önceki Türk-Rus sınırına kadar ilerletebildi. Bu antlaşmalar sonrasında Türkiye ile Ermenistan arasında çözüme kavuşturulamayan bazı meseleler, Gümrü`de tekrar masaya yatırıldı. Bu çalışma 30 Mayıs 1918`de kurulan ilk Ermenistan Cumhuriyeti`nin Türkiye ile Gümrü`de gerçekliştirdiği müzakereleri, taraflar arasında imzalanan protokolleri ve bu dönem zarfındaki Türk-Ermeni ilişkilerini ele almaktadır. Bu gelişmeler, Türk ve Ermeni taraflarının devletler boyutundaki ilk münasebetleri olması açısından da büyük ehemmiyet taşımaktadır.