Cumhuriyet’in 100 Yılı Kitapları serisinde yer alan Cumhuriyetin Siyasal ve Düşünsel Serencamı başlıklı bu derleme kitap, cumhuriyet kavramına, Osmanlı-Türkiye modernleşme sürecinde cumhuriyet fikrinin serencamına odaklanıyor. Bu çalışmada yer alan makaleler bir yandan dünya ölçeğinde cumhuriyeti bir kavram olarak inceliyor ve bu kavramın Osmanlı reform sürecinde nasıl bir düşünsel evrime konu olduğunu değerlendirmeye çalışıyor, diğer yandan da bir siyasal rejim olarak cumhuriyetin 1923 yılındaki kuruluşunda ve tarihsel gelişiminde rol oynayan toplumsal, siyasal ve ideolojik dinamikleri tartışmaya açıyor. Dolayısıyla bu kitap, cumhuriyeti hem fikirsel hem de siyasal ve ideolojik bir süreç olarak ele almayı amaçlıyor.
Cumhuriyetin Siyasal ve Düşünsel Serencamı üç ana eksenden oluşuyor. İlk olarak, Osmanlı modernleşme sürecinde cumhur, cumhuriyet, halk egemenliği gibi kavramların tarihsel olarak nasıl ortaya çıktığını ve geliştiğini, bu kavramsal çerçevenin oluşumunda etkili olan yerel ve uluslarüstü fikir akımlarını, bunların birbirleriyle olan etkileşimlerini tartışıyor. Çalışmada yer alan makalelerin bir diğer bölümü İkinci Meşrutiyet döneminden Milli Mücadele yıllarına kadar uzanan kritik dönemde Cumhuriyet rejiminin kuruluşu ile neticelenen siyasal, sosyal ve ideolojik mücadelelere odaklanıyor, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra rejimin yaşadığı sürecin özelliklerini inceliyor. Üçüncü eksende ise Cumhuriyet’in konsolidasyon sürecine ve ardından yeni rejimin nasıl bir siyasi iklim yarattığına, milliyetçilik ve tarih gibi temel kavram ve söylemleri nasıl değiştirdiğine, dönüştürdüğüne ya da inşa ettiğine odaklanıyor.
Cumhuriyet’in yüz yılı geride bırakması bizlere bu önemli kavramı farklı yönleriyle değerlendirmek için iyi bir fırsat sunuyor. Bu bağlamda elinizdeki kitabın ve ona katkı sağlayan değerli yazarların kıymetli makalelerinin cumhuriyetin sağduyu ile tartışılmasına bilimsel ve kalıcı bir katkıda bulunacağına inanıyoruz.