Malcolm X, önce sadece ABD`de yasayan Afro-Amerikalilarin, daha sonra yalnizca dünyadaki siyahlarin haklarını savunmak için mücadele etti. Ama nihayet, hayatının sonuna doğru, evrensel planda istisnasiz bütün insanların haklarını savunmak için mücadeleye basladı. Onun düsüncesi her ne kadar bu safhalardan geçse de, degismeyen temel özelligi haksızlıga karşı sessiz ve pasif kalmamaktı. Malcolm X`in düsüncesindeki söz konusu evrimin, nihayet evrensel insan hakları düsüncesine ulaşmasının ve bu yoldaki mücadelesinin fikri temellerini, onun giderek daha iyi kavradığı İslam`in evrenselliginde aramak gerekmektedir.

Malcolm X`in mirasi günümüzde İslam ve evrensel insan hakları arasındaki ilişkiyi görmemize önemli bir katkı saglamaktadır: İslam, insan haklarını evrensel planda savunmayı ve kime, kim tarafından yapılırsa yapılsın, haksızlığa "gerekli her yolla" karşı koymayı emreder.