Ebû’l-Leys es-Semerkandî’nin ibâdet, zühd ve ahlâka dâir eseridir.
Tarîkatların teşekkülünden önceki zühdî tasavvuf döneminde Arapça yazılmış olan eser, genellikle fıkhî ve ahlâkî konuları ihtiva etmektedir. Müellif, ese-rin önsözünde halkın ve aydınların bilmesi gereken konuları bir araya getirdi-ğini, bu bilgileri birçok kitaptan derlediğini, delîle muhtaç olan meseleleri Kitap, Sünnet ve ulemânın fikirlerine dayanarak açıkladığını belirtmektedir.
Kâtib Çelebi’nin 150 bölüm olduğunu belirttiği (Keşfü’ẓ-ẓunûn, I, 243), ancak matbu nüshalarında 159 bölüm olduğu görülen eserin ilk on yedi bölümü eğitim ve öğretimle fetvâ, hadîs rivâyeti, vaaz, münâzara ve kâdılık gibi konulara dâirdir. Sonraki dört bölüm tefsîrle ilgili konulardan oluşur. Daha sonra ise şiir ve rüyânın şer‘î hükümleri, giyim, yeme içme ve uyku âdâbı, alışveriş, evlenme, çalışma ve ibâdet gibi fıkhî ve ahlâkî konularla günlük hayatın çeşitli meselelerine dâir görüşler yer almaktadır. Müellif her bölümde önce konu ile ilgili fıkhî hükmü belirtmekte, sonra bu hükümlerin Kur’ân ve Sünnet’teki delîllerini göstererek sahâbe, tâbiîn ve âlimlerin görüşlerine yer vermektedir; fıkhî meselelerin çözümünde ise Hanefî fıkhını esas almaktadır. Semerkandî’nin Tenbîhü’l-Gâfilîn adlı eseri gibi Bostânü’l-‘Ârifîn de daha çok vaaz ve nasîhat üslûbuyla yazılmış olup tasavvuf ve tarîkat muhitinden ziyâ-de medrese ve vaaz çevrelerinde okunagelmiştir.