Bu eser, askerî tarih literatürümüze 93 Harbi olarak geçen, 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi’nin her safhasını cepheden takip eden Mehmet Arif Bey’in gözlemlerini ihtiva etmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun fiilen sonunu getiren bu harpte yaşananları tetkik eden Mehmet Arif Bey, “çöküşün” arkasındaki başat ve tali nedenleri izah etmeye çalışmıştır.

Eserin ikinci kısmında ise, Mısır’ınOsmanlı idaresinden fiili olarak çıktığı Kavalalı Mehmet Ali Paşa ve Hidivler dönemleriincelenmekle birlikte, Mehmet Arif Bey’in Osmanlı İmparatorluğu’nun resmi görevlisi olarak gittiği Mısır’da İngiliz etkisiyle siyasi, iktisadi, sosyal ve kültürelalanlarda yaşanan değişimlere dair izlenimleri yer almaktadır.

“Moskof gibi, her an fırsat kollayan korkunç bir düşmanın komşusu olduğumuzu unuttuk ve uyuduk. Uyandıkça da birbirimizi yedik! Ahlaki, içtimaî, iktisadi ve siyasi her alanda ve devlet idaresinde rüşvet, fesat ve yağcılık aldı yürüdü. Yapmadık, yıktık! Onarmadık harap ettik! Milli servetimiz mahvoldu. Ona bağlı siyasi gücümüzü de yitirdik. Bitti. Düştüğümüz şu halin mesulleri kimlerdir? Kimlerin boyundadır bu vebal?”