Azmi Bişara’nın fikri projesi, Arap milliyetçiliği düşüncesini tarihsel bağlamında yeniden canlandırmayı ele alır ve 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan Arap milliyetçilerinin çabalarının bir devamıdır. Bu proje, Osmanlı İmparatorluğu`nun zayıflamasıyla eş zamanlı olarak Türk milliyetçiliğinin yükselişinden etkilenmiştir.
Bişara, milliyetçi vizyonunda, laiklik ve Batı modernizmine dayanan Batılı modern devlet modeline güvenmektedir. Liberal demokrasiyi ideal devlet sistemi olarak görerek bu modeli modern Arap devletlerine uygulamayı amaçlar. Bişara, mevcut Arap rejimlerini Batılı modeli benimsememekle eleştirir ve bu durumun istikrarsızlığa neden olduğunu ve ilerlemelerini engellediğini savunur.
Kitabın Amaçları
Bu kitap, Bişara’nın milliyetçi projesinin dayandığı temel varsayımları eleştirmeyi amaçlamaktadır. Bu varsayımlar şu şekilde özetlenebilir:
1. Modern devletin ideal model olduğu varsayımı:
Bişara, modern devletin insanın özgürlük ve siyasi istikrar arayışını gerçekleştirdiği için tarih boyunca en iyi yönetim modeli olduğunu varsayar.
2. Laiklik ve Batı modernizmi insanlığı kurtaran unsur olarak:
Bişara’ya göre laiklik ve Batı modernizmi, insanı karanlıktan aydınlığa çıkarmış ve insanlığı yeni bir anlayışa taşımıştır; bu anlayışta insan kendisinin yöneticisi ve yasalarını koyan bir birey olarak kabul edilir.
3. Vatandaşlık bir sosyal sözleşme olarak:
Bişara, vatandaşlığın yöneticiler ve yönetilenler arasında bir sözleşme olduğunu, bu sözleşmenin haklar ve yükümlülükler üzerine kurulu olduğunu ve adil yönetim ile istikrarlı bir devletin temelini oluşturduğunu savunur.