Ahmet Metin ve Şirzat, Ahmet Midhat Efendi’nin en ilginç romanlarından biridir. Yazar, Ahmet Metin adlı kahramanına onun güya Sahaflar Çarşısı’nda bulduğu İtalyanca bir romandaki Şirzad-ı Selçuki adlı kahramanın 12. yüzyılda yaptığı deniz yolculuğunu 19. yüzyılın şartları ve teknik imkânları ile inşa ettirdiği bir tekne ile tekrar ettirir. Ahmet Metin’in bu yolculuk sırasında karşılaştığı Romanyalı Madam Çokogano’nun hikayesinin de katılmasıyla olaylar iyice karmaşık bir hale gelir. İtalya üzerinden İspanya’ya kadar giden Ahmet Metin ve mürettebatının başına gelenlerle birlikte yazarın yaptığı geriye dönüşlerle Şirzad-ı Selçukî’nin macerasını da izleriz. Böylece Şirzad-ı Selçukî, Ahmet Metin ve Madam Çokogano’nun karmaşık olaylarla dolu hayatları birbirinin içine geçerek okuyucu için son derece ilgi çekici bir roman ortaya çıkmış olur.