"Osmanlı-Ermeni ilişkileri konusunda yapılmış çalışmalara çok önemli bir katkı"

-Andrew Mango

*Van’da Ermeni İsyanı*, Van’da 1870’lerden başlayarak 1919’a dek yaşananlara dair oldukça geç kalınmış bir incelemeyi sunuyor.

"Müslüman sivillerin içinde bulunduğu ilk büyük katliam savaşın başladığı dönemde Ruslar Dir-Başkale ve Saray bölgelerini işgal ettiğinde gerçekleşti. Dir, Başkale ve Saray şehirlerindeki işgal edilen köylerde kadınlara toplu tecavüzler, yağma ve cinayetler vuku buldu. Bu şehirlerde yaşananlar diğer bölgelerde arkadan gelecek olayların habercisiydi. Önce memurlar, askerler ve jandarmalar öldürüldü. Bunu hırsızlık ve gasp izledi. Müslümanların sakladıkları mallarını haraç olarak vermesi karşılığında canlarını bağışlama sözü verildi ancak bu sözler nadiren tutuldu. Savaşacak yaşta olan erkekler öldürüldü. Kadınlara tecavüz edildi. Saray`daki Müslümanlar camiye toplandı ve cami yakıldı. Kurtulanlar tarafından verilen rakamlar sağlıklı olmasa da yaşanan vahşeti göstermek açısından önemlidir."